750 jaar geleden leefde de Perzische dichter en soefi-mysticus Jalal ad-Din Rumi. Zijn geschriften bleven al die tijd nazinderen. Zo schreef hij over zijn ontmoeting met de derwisj Shams-e Tabrizi. Het bracht hem op een innerlijke roetsjbaan die hem uitdaagde om zijn kennis los te laten en naar een hoger niveau te reiken. Een tour de force die vandaag nog tot de verbeelding spreekt.
Een gloednieuw ensemble grijpt Rumi’s levenswandel en zijn bijzondere band met Shams aan voor het aangrijpende schouwspel ‘Rumi Passion’; vol mystieke muziek, een danschoreografie met derwisj en poëzie. Een verhaal van angst in onzekere tijden, geweld en ego’s, maar ondanks alles ook van grenzeloze liefde.
Een interview van Johan Van Acker met componist Osama Abdulrasol, dafspeler Farnoosh Khodadadeh en regisseur Filip Standaert.
Fotocredits: Gillis Sacré en Geert Vandepoele
Wat betekent Rumi voor jullie?
Farnoosh: ‘Vanaf mijn eerste levensjaren was Rumi via zijn gedichten en muziek bij ons thuis in Iran aanwezig. Zowel Rumi als Shams zijn een bron van inspiratie voor mijn leven, meer zelfs, Rumi is heel mijn hart.’
Osama: ‘Mijn ware kennis over Rumi en Shams begon pas vijf jaar geleden. Er is een wending in hun verhaal die me meteen fascineerde. Zodra Shams in zijn leven kwam, was de gemeenschap rond Rumi namelijk erg jaloers op hun exclusieve band en ze dwongen Shams om te vertrekken.
Zijn verdwijning maakte Rumi gek. Dat is waar het Arabische woord ‘ashq’, het Turkse ‘aşk’ of ‘hartstochtelijke liefde’ om de hoek komt kijken, althans naar mijn gevoel.
Ashq heeft een veel diepere en grotere betekenis dan de westerse invulling van het woord liefde. Daarom kozen we ook voor passie in de titel. Ashq als passie en veel meer.’
Ashq heeft een veel diepere en grotere betekenis dan de westerse invulling van het woord liefde. Daarom kozen we ook voor passie in de titel. Ashq als passie en veel meer.
Osama Abdulrasol
Wat kan Rumi vandaag betekenen?
Farnoosh: ‘Rumi’s leven is heel actueel. Zijn familie was op de vlucht voor geweld in hun thuisland en werd zo gedwongen het migratiepad opgeduwd. Dat betekende dat hij van nul af aan opnieuw moest beginnen. Ondanks de crisissen hij doormaakte, koos Rumi het pad van de liefde; zowel de goddelijke soort als liefde voor mensen.
De ontmoeting met Shams is daarvan de climax - de zogenaamde tajallî. Net dat maakt Rumi Passion voor ons zo relevant. Hoe kijken we in complexe tijden als mensen naar elkaar? Rumi zijn teksten helpen ons een antwoord te vinden, want zijn taal is universeel.’
Ondanks de crisissen hij doormaakte, koos Rumi het pad van de liefde; zowel de goddelijke soort als liefde voor mensen.
Farnoosh Khodadadeh
Hoe vatten jullie Rumi artistiek? Wat is essentieel voor jullie?
Osama: ‘De relatie tussen Rumi en Shams was gelaagd. Ze hielden van elkaar als een soort broeders, maar er was ook jaloezie.
Dat wil ik ook verwerken in de voorstelling. Dus schreef ik een slaapliedje voor Rumi, waarin ik me voorstelde dat een andere man zijn hand op de schoot van zijn vriend legde. Niet ongebruikelijk in de Arabische, Iraanse en Turkse cultuur en niet noodzakelijk wijzend op iets erotisch. Eerder een teken van diepe connectie.
Om hun band nog meer uit te diepen, wil ik ook een stuk componeren met Buya als titel, Arabisch voor vader. Shams was een soort vaderfiguur voor Rumi.’
Hoe willen jullie Rumi in een totaalvoorstelling brengen?
Filip: ‘Door de meest pakkende poëzie aan onze eigen verhalen te koppelen, een scènebeeld te bouwen dat het publiek verbindt met het hogere en de derwisj-dans door Işil Bıçakçı, een choreografe-hedendaagse danseres, te laten brengen.
We willen naast het muzikale ook enkele rituelen integreren. Hiervoor lieten we ons inspireren door de bekende draaiende derwisjen, waarvan de ontwikkeling - niet geheel terecht - aan Rumi werd toegeschreven. In die zin gingen we op zoek naar nieuwe elementen, waarbij ook het publiek wordt uitgenodigd om mee te doen.’
Osama: ‘Lucht neemt op het moment van geboren worden een essentiële plaats in. Door gebruik te maken van bijvoorbeeld ademhaling zoeken we naar kleine en eenvoudige rituelen die het publiek samen kan doorlopen.'
De herdenking van 750 jaar Rumi wordt momenteel wereldwijd aangegrepen. Toch stel ik bij het ensemble een bepaalde urgentie vast die verder reikt?
Osama: ‘Zeker. Sinds juni vorig jaar leef ik in een andere dimensie. Ik verloor onverwachts mijn broer, en onbewust kwam ik ineens bij Rumi en Shams terecht. Normaal ben ik niet bezig met de soefi-wereld, maar alle muziek die ik sindsdien heb geschreven, ook voor andere projecten, is mystiek. Mijn brein draaide gewoon helemaal om. Waar ik net ervoor nog heel bombastisch componeerde, volgde ik ineens een andere richting; eenvoudig en heel diep.’
Farnoosh: ‘We zijn met tien makers bezig aan dit onderzoek rond Rumi, ook met theoloog Jonas Slaats, en het raakt ons allemaal. Een hele nieuwe en mooie ervaring die we met iedereen willen delen.’
Normaal ben ik niet bezig met de soefi-wereld, maar alle muziek die ik sindsdien heb geschreven, ook voor andere projecten, is mystiek. Mijn brein draaide gewoon helemaal om.
Osama Abdulrasol
Rumi Passion (première)
Seizoensopener rond een speciale ontmoeting, met mystieke muziek, wervelende dans en poëzie
Aanvang: 20:15 Uitverkocht